در کارگاه هماندیشی اساتید با موضوع «وضعیت آب و گردوغبار در استان سیستان و بلوچستان»، علیرضا سرورینژاد، مشاور مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، با انتقاد از ساختار مدیریتی کشور گفت: ریشه مشکلات حوزه آب، منابع طبیعی و سیلابها، نه در طبیعت بلکه در ضعف مدیریتی و کارشناسی دستگاههای اجرایی است.
سرورینژاد در این نشست، بدنه کارشناسی دولت را ضعیف و فاقد انسجام دانست و افزود: تنها یکچهارم نیروهای متخصص بدنه اجرایی قادرند مشکلات کشور را حل کنند، اما معمولاً از چرخه تصمیمسازی کنار گذاشته میشوند. به گفته او، بیشتر مدیران از میان افرادی انتخاب میشوند که وابستگی جناحی داشته یا فاقد تخصص لازم هستند.
مهمترین مطالب و راهکارهای ارائه شده در این نشست:
استان سیستان و بلوچستان با مساحت ۱۸۷۵۰۲۰۰ هکتار یکی از استانهای پهناور کشور، دارای جمعیت ۳۳۰۰۰۰۰ نفر، کم تراکمترین استان کشور است که دارای پنج حوضه آبریز به شرح زیر است:
۱. دریای عمان: مساحت ۴۸۰۰۰۰۰ هکتار
۲. جازموریان: مساحت ۳۸۰۰۰۰۰ هکتار
۳. ماشکید : مساحت ۳۶۰۰۰۰۰ هکتار
۴. کویر لوت : مساحت ۳۴۰۰۰۰۰ هکتار
۵.هامون هیرمند: مساحت ۲۰۰۰۰۰۰ هکتار
مجموع بارش های سالیانه این پنج حوضه آبریز بطور متوسط ۲۱ میلیارد متر مکعب در سال است که درصدی نفوذ، بخش قابل توجهی تبخیر و مابقی در قالب سیلابها از استان خارج می شوند. چنانچه فقط ۳۰ درصد این روان آبها در قالب فعالیتهای آبخیزداری و آبخوانداری مهار و استحصال گردند، سالانه بیش از ۶ میلیارد متر مکعب از این آبها می تواند، قابل دسترس برای ساکنین حوزه های آبخیز استان شود، که قطعا رافع بخشی از آب مورد نیاز در حوزه های کشاورزی، صنعت و شرب خواهد شد و زندگی آبخیز نشینان بیش از پیش رونق خواهد گرفت. این درحالی است که مصرف سالانه آب شرب و بهداشت در کل استان بیش از ۱۵۰ میلیون متر مکعب در سال هم نیست.
در حوضه آبریز هیرمند سیستان ( داخلی ) با دوره بازگشت دو ساله تا ۲۰۰ ساله معادل ۱۰۰ تا ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب رواناب تولید می گردد، که چنانچه برنامه هایی اجرایی تدوین شده در شمال استان به اجراء روند، بخش قابل توجهی از چالش ها، مسائل و مصائب مستولی شده در سیستان نیز در بخش های منابع طبیعی، محیط زیست، شرب و حتی کشاورزی قابل رفع خواهد بود و از خروج این آب ها از کشور نیز جلوگیری بعمل خواهد آمد. بنابراین چنانچه از این ظرفیت مغفول مانده در حوزه سیستان بهره برداری مناسب انجام شود، حتما کانون های گرد و غبار و حرکت شن های روان را هم میتوان تحت کنترل در آورد.
شایان ذکر است مهمترین و بهترین راه برای حل مشکلات آب و گرد و غبار استان سیستان و بلوچستان ،مهار آب های ناشی از بارندگی و سیلاب سالانه در سطح استان با طرح های آبخیز داری و آبخوان داری است که باید در اولویت نخست مدیران استانی و ملی قرار گیرد .
البته میتوان در خصوص علل عمده باقی ماندن مشکلات در موضوع آب و ریزگرد استان سیستان و بلوچستان به موارد ذیل اشاره نمود
۱. ضعف بدنه کارشناسی و مدیران
۲. عدم انسجام سازمانی بین دستگاه ها
۳. بودجه محوری به جای برنامه محوری
۴. عدم استفاده صحیح از نخبگان علمی در بدنه کارشناسی و مدیریتی دستگاه های اجرایی
۵. عدم لحاظ نقش محوری برای جوامع محلی در برنامه ریزی ها