دکتر خیام کبیری ارانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مشاور نمایشسازی و رتبهبندی ISC، در سخنانی کوتاه به اهمیت و چالشهای استفاده از هوش مصنوعی در عرصه پژوهش پرداخت.
وی که جهت شرکت در آیین گرامیداشت هفته پژوهش و بزرگداشت پژوهشگران و فناوران استان در دانشگاه سیستان و بلوچستان حضور یافته بود، با اشاره به تاریخچه هوش مصنوعی که به جنگ جهانی دوم و رمزگشایی پیامها برمیگردد، گفت که اکنون اکثر ابزارهای موجود تنها از قابلیت یادگیری برخوردارند و هنوز تا رسیدن به هوش مصنوعی واقعی که توانایی استدلال و درک داشته باشد فاصله داریم.
کبیری بیان کرد ابزارهای هوش مصنوعی تخصصی مانند سایز اسپیس و اسکوپوس مبتنی بر بیش از ۲۰۰ میلیون مقاله علمی آموزش دیدهاند و میتوانند در بازنویسی، ویرایش، تحلیل موضوعات داغ و کمک به پژوهشگران نقش مهمی ایفا کنند.
نکته مهم این است که استفاده از هوش مصنوعی در پژوهش باید با شفافیت همراه باشد؛ یعنی هر نوع کمکی که از هوش مصنوعی گرفته شده باید هنگام ارسال مقاله به مجلات اعلام و افشا شود. ایشان تاکید کردند که تکذیب چنین استفادهای میتواند منجر به مشکلات جدی اخلاقی و علمی شود.
همچنین ایشان به یکی از چالشهای بزرگ هوش مصنوعی اشاره کرد؛ ساخت رفرنسهای جعلی یا "توهم" هوش مصنوعی. این رفرنسها که ظاهری واقعی دارند، اما در واقع وجود خارجی ندارند، میتوانند اعتبار پژوهشها را زیر سوال ببرند و پژوهشگران باید در استفاده از منابع تهیه شده توسط هوش مصنوعی بسیار دقت کنند.
در پایان، کبیری خاطرنشان کرد که هوش مصنوعی یک ابزار پرتوان و در حال رشد است اما نیازمند استفاده اخلاقمدارانه و آگاهانه است تا به عنوان یک یار کمکی در مسیر پیشرفت علمی به درستی بهرهبرداری شود.