دکتر محمد باراني

استاديار زبان و ادبيات فارسي

دانشگاه سيستان و بلوچستان

بمبئي؛ ساحل زيباي تجارت و تماشا

چکيده

بمبئي از شهرهاي بسيار مهم بندري و تجاري ايالت مهار اشتراي هند است. اين شهر در قرن سوم قبل از ميلاد جزء امپراطوري ماوريا بود. اکبرشاه، پادشاه مغولي هند بخش شمالي آن را ضميمه ي قلمرو خود کرد. در سال ۱۵۳۴م پرتقالي ها آن را به تصرف خود درآوردند و در سال ۱۶۶۱م آن را به انگلستان واگذار نمودند. اين شهر در فاصله ي سال هاي ۱۶۶۸ـ ۱۸۵۸م مرکز اصلي شرکت هند شرقي بريتانيا بود. آثار فراواني از دوره ي حکومت مسلمانان و سپس حکومت انگليسي ها در بمبئي به يادگار مانده که آن را مورد توجه گردش گرانِ سراسر جهان قرار داده است. وجود پارسيان هند و جايگاه آنان در شهر بمبئي نيز از مطالب مهم و قابل بررسي در اين شهر مي باشد.

مقاله ي حاضر کوششي ست براي شناساندن يکي از بنادر صنعتي، تجاري، فرهنگي و ديدني هند که روزي از نظر انگلستان «دروازه ي هند» بود.

واژه هاي کليدي: بمبئي، بندر، تجاري، انگلستان، ديدني

مريم پازوكي

مربی رشتۀ باستان شناسی

دانشگاه سيستان و بلوچستان

اديان وآيين هاي هند

چکيده

کشور هند سرزمين عجايب است و يکي از عواملي که باعث اين امر شده تعدد آيين ها ومذاهبي است که در اين کشور وجود دارد. در اين سرزمين ما شاهد طيف وسيعي از اعتقادات همچون پرستش گاو، تقدس رودخانه، ممنوعيت پوشيدن لباس و پذيرش نظام طبقاتي تا آيين هاي يکتا پرستي هستيم. با اين اوصاف به نظر مي رسد معرفي و شناخت اصول واعتقادات اين اديان کمک بيش تري به درک بهتر بُعد اعجاب گونه ي اين سرزمين کند. از اين رو در اين مقاله تلاش شده است که آيين هاي هندو، بودا، جين و سيک مطرح شوند وتوضيحاتي در خصوص تاريخچه اين اديان، تعاليم، كتاب ها و شهرهاي مذهبيِ آن ها داده شود.

كليد واژه ها: آيين هندو، آيين بودايي، آيين جين، آيين سيک.

دکتر محمد مهدي توسلي

استاديار رشته باستان شناسي

دانشگاه سيستان و بلوچستان

معرفي سه چهره ي فرهنگي شهر كراچي

چکيده :

معرفي سه چهره ي فرهنگي شهر كراچي چهره هاي فرهنگي اعمّ از دانشمندان، فيلسوفان، شاعران، نويسندگان و عارفان در محدوده ي جغرافيايي خاصّي نمي گنجند و متعلق به تمام عالم بشري هستند. شناخت اين چهره ها باعث مي شود که انسان ها از تجربيات کارساز کساني که دِيني به گردن بشريت دارند آگاه گردند و از آن ها بهره ببرند. دولت پاکستان همسايه ي شرقي ماست و نزديك به همه ي مردم آن مسلمانند و قبل از تأسيس اين کشور چندين قرن «زبان فارسي» زبان رسمي آنان بوده و با ايرانيان ارتباط فرهنگي عميقي داشته اند. در اين مقاله سعي برآن است که سه چهره ي معروف فرهنگي را از شهر کراچي معرفي کنيم. باشد که آشنايي با چهره ي اسطوره اي ـ فرهنگي «منگو پير»، حضرت «عبدالله شاه غازي»، و « احمد حسن داني» دريچه اي باشد بر روي خوانندگان براي ورود به جهان فرهنگي کشور همجوار ايران يعني پاکستان.

واژه هاي کليدي: کراچي، فرهنگي، سخي بابا، منگوپير، عبدالله شاه، داني

دکتر نرگس جابري نسب

استاديار زبان و ادبيات فارسي

دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب

مهاجرت ايرانيان به هند

چکيده

مهاجرت نه تنها يك جا به جايي جغرافيايي و يك حركت جمعي است بلكه متضمن گونه‌اي تحرك اجتماعي و فرهنگي نيز هست و مستقيم يا غيرمستقيم تابع موازين و قوانين كلي حاكم بر جامعه است.

از نظر سياسي در طول هزار سال نهاد حكومتي هند، بر اساس يك پديده مهاجرتي شکل گرفته است. سلاطين دهلي و دكن، گاهي ترك، گاهي افغان و زماني نوادگان تيمور و مغول بودند و اغلب دستگاه حكومتي به وسيله شخصيت‌هاي غير بومي و مهاجر اداره مي‌شد.

تاريخ درباره اولين گروه هاي مهاجر ايراني روايت مي‌كند که در سده هشتم ميلادي پس از انقراض حكومت ساسانيان و گسترش اسلام، زرتشتيان (پارسيان) از ايران راهي هند شدند. در دوران‌ مختلف چه پيش و چه پس از ورود و گسترش اسلام در شبه قاره، ايرانيان از طبقات مختلف به اين سرزمين مهاجرت مي‌كردند. به سبب موقعيت‌ها و شرايط مختلف، مهاجرت ها گاه به صورت انفرادي و گاه به صورت گروهي و جمعي صورت مي‌گرفت.

اين مهاجرت ها در دوره‌هايي از تاريخ بيش تر بوده است. ۱- حمله اعراب، ۲- يورش‌هاي غزنويان، ۳- تهاجم مغولان، ۴- سياست‌هاي عصر صفويه.

گروه‌هايي که از ايران به هند مهاجرت كردند: ۱. دسته ي اوّل، اهل علم و قلم بودند. ۲.گروه دوّم، عرفا و صوفيان، ۳.كساني نيز بودند كه به طمع جاه و مقام به اين ديار كوچ كردند.

دلايل متعددي براي مهاجرت ايرانيان به هند ذكر شده ‌است. که عبارت اند از: ۱. عللي كه ايرانيان را به رغبت و اختيار به سوي هند روانه مي‌كرد. ۲. عللي كه ايرانيان را وادار به مهاجرت مي‌كرد.

کليد واژه ها: مهاجرت، اعراب، غزنويان، مغولان، صفويه، هندوستان.

دکتر مریم خلیلی جهانتیغ

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سيستان وبلوچستان

دكتر راجندر كمار

دانشیار بخش فارسی دانشگاه دهلی

نگاهی به داستان نویسی معاصر هند

چکیده

سابقه ي داستان نویسی در هند به دوران بسیار کهن بر می گردد. اغلب ایرانیان، هند را با داستان های کلیله و دمنه می شناسند، امّا این که از داستان نویسی امروز هند تا چه حد با خبرند سؤالی ست که نمی توان پاسخ درستی برای آن یافت. از یک سو می دانیم که در این زمینه کوشش چندانی صورت نگرفته است و از سوی دیگر در ایران با داستان فیلم های تجاری و بازاری امروز هند آشنا هستیم که بیش تر بُعد رمانتیک و عاطفی دارند و برای به دست آوردن بازار فروش تهیه می شوند و با حقیقت داستان نویسی نوین هند فاصله ي بسیاري دارند. باید گفت اگرچه در آغاز، این، ایرانیان بودند که کتاب گران قدر کلیله و دمنه را به جهانیان معرفی نمودند، امّا امروز با وجود فن آوری های پیشرفته ي اطلاعاتی، دوستی های دیرینه و پیوندهای عمیق و محکم میان دو ملّت؛ هنوز آشنایی اغلب مردم ایران با داستان نویسی مدرن هند بسیار اندک است.

این مسأله ما را بر آن داشت تا تاریخچه ای از داستان نویسی معاصر به زبان هندی را از نظر خوانندگان علاقه مند بگذرانیم.

کلید واژه ها: هندی، داستان نویسی، نویسنده، انجمن، تحول، معاصر

دکترمحمود عالم

مدیر فني تالار يادبود ملكه ويكتوريا ،کلکته

ترجمه: داود الله‌وردي نيك

مربی گروه زبان و ادبیات انگلیسی

دانشگاه سیستان و بلوچستان

تاريخ محو مي‌شود (يادداشتي پيرامون توپ بزرگ جهان گشا)

چكيده

مرشد قليخان، اولين نواب مرشد آباد بود كه از مركز اين ايالت بر بنگال، بيهار، و اريسا حكومت مي‌كرد. او مؤسس حكومت مستقل ايالتي محسوب مي‌شود. مرشد قليخان به ضرب سكه مرشد آباد پرداخت و مسجد معروف كترا را بنا كرد. او، همچنين زبان فارسي را تعالي بخشيد و به صورت زبان رسمي هند در آورد. در كنار مسجد بزرگ كترا، بناي توپخانه ای وجود داشت كه توپ بزرگ «جهان گشا» ـ كه گفته مي‌شود از تركيب هشت فلز از جمله: طلا، نقره، مس، سرب، روي، جيوه، آهن و قلع ساخته شده بود ـ در آن جا قرار داشت. اين توپ در حال حاضر در موزه ي ويكتوريا در معرض تماشاي عموم است.

كليد واژه ها: تاريخ، جهانگشا، توپخانه، توپ، موزه

دکتر فائزه زهرا ميرزا

استاديار بخش فارسي

دانشگاه کراچي

سهم تذکره نويسان سند در ترويج زبان و ادب فارسي

چکيده

سرزمين سند از آغاز حکومت خاندان سومرا(از قرن۱۱ تا۱۳م) تا حکومت انگليسي ها(۱۸۴۳تا۱۹۴۷م) سهم بسزايي در ترويج زبان و ادب فارسي داشته است و در طول اين دوران کتاب هاي فارسي ارزنده اي در سند به رشته تحرير درآمده که علاوه بر شعر و ادب و تاريخ، شامل تذکره نويسی فارسي نيز مي شود. در اين مقاله به اختصار به معرفي برخي از تذکره نويسان سند پرداخته خواهد شد که در جهت احياي زبان و ادب فارسي خدمات شاياني را ارائه داده اند و احوال و آثار شعرا، نويسندگان، عرفا و بزرگان دين را با تحمل زحمات بسيار به ثبت رسانده اند و براي ما اطلاعات وافري را فراهم ساخته اند.

كليد واژه ها: سند، تذكره نويسي، فارسي، شرح حال